آجر چیست؟ آجر به واحدهای کوچک از مصالح ساختمانی اطلاق می شود که اغلب از خاک رس پخته شده ساخته شده و با ملات محکم می شود، یک عامل اتصال دهنده شامل سیمان، ماسه و آب، اتصال دهنده انواع آجرهاست. آجر از سالهاست که یک ماده ساختمانی محبوب است.
این محصول گرما را حفظ می کند، در برابر خوردگی مقاوم است و در برابر آتش مقاومت می کند. از آنجایی که هر واحد آجر، کوچک است، بنابراین یک ماده ایده آل برای سازه ها در فضاهای محدود و همچنین برای طرح های منحنی شکل است. علاوه بر این، با حداقل مراقب، ساختمان‌های آجری معمولاً عمر طولانی تری دارند.
به دلایل ذکر شده در بالا و از آنجایی که از نظر زیبایی نیز عالی هستند، آجر حداقل برای 5000 سال به عنوان مصالح ساختمانی مورد استفاده قرار گرفته است. هر چه لازم است در مورد آجر و انواع مختلف آن بدانید، امروز در همین مطلب می توانید بخوانید.
آجر چیست؟
آجرها ساختار مستطیلی شکل سوخته از خاک رس قرمز هستند که به دلیل استحکام، دوام و دسترسی آسان به طور مستقیم در کارهای عمرانی استفاده می شوند. آجرهای امروزی به طور متوسط از خاک رس و پوکه معدنی ساخته می شوند و در کوره هایی با دمای گرم در حدود 2000 درجه فارنهایت پخته می شوند.
کیفیت خوب، آجرها را برای تشکیل پارتیشن خارجی و داخلی دیوار، کف زمین و روسازی در ساخت و سازهای عمرانی مناسب می کنند. آجرهای خوب دارای لبه های تیز مستطیل شکل و گوشه مربع هستند و هنگام برخورد با سطوح، صدای زنگ فلزی تولید می کنند.
تاریخچه آجر در ایران و جهان
اولین آجر احتمالاً در خاورمیانه، بین رودخانه‌های دجله و فرات در عراق کنونی ساخته شده است. سازندگان اولیه به دلیل نداشتن سنگی که هم عصر خود در مناطق دیگر برای سازه‌های دائمی استفاده می‌کردند، برای ساخت آجرهای آفتاب‌پز خود به مواد طبیعی فراوان متکی بودند. اما اینها کاربرد محدودی داشتند زیرا دوام نداشتند و نمی‌توانستند در فضای باز استفاده شوند. قرار گرفتن در معرض عناصر باعث متلاشی شدن آنها شد. بابلی ها که بعداً بر بین‌النهرین تسلط یافتند، اولین کسانی بودند که آجرها را آتش زدند و بسیاری از معبدهای خود از آن ساختند.
از خاورمیانه، هنر آجرسازی از غرب تا مصر کنونی و از شرق تا ایران و هند گسترش یافت. اگرچه یونانیان با داشتن ذخایر فراوان سنگ، از آجر زیادی، استفاده نمی کردند، اما شواهدی از کوره ها و سازه های آجرپزی در سراسر امپراتوری روم باقی مانده است.
با این حال، با افول و سقوط روم، آجرسازی در اروپا کاهش یافت. تا سال 1200، هلندی ها آجرهایی را ساختند و حتی آنها را به انگلستان صادر کردند. در قاره آمریکا، مردم در قرن شانزدهم شروع به استفاده از آجر کردند. با این حال، این هلندی ها بودند که صنعتگران خبره به حساب می آمدند.
قبل از اواسط دهه 1800، مردم آجرها را در دسته های کوچک با تکیه بر روش های پخت نسبتا ناکارآمد می ساختند. یکی از پرکاربردترین آنها گیره باز بود که در آن آجرها را روی آتش زیر لایه ای از خاک قرار می دادند، سپس از آجر استفاده می کردند.
چنین روش های قدیمی پس از 1865 که کوره هافمن در آلمان اختراع شد به تدریج منسوخ شد. این کوره که برای ساخت تعداد زیادی آجر مناسب تر بود، حاوی یک سری محفظه بود که از طریق آن آجرهای انباشته شده برای پیش گرمایش، سوزاندن و خنک شدن منتقل می شدند.
پیشرفت های آجرسازی تا قرن بیستم ادامه داشته است. پیشرفت‌ها شامل یکنواخت کردن شکل آجر، کاهش وزن و تسریع فرآیند پخت بود. به عنوان مثال، آجرهای مدرن امروزی به ندرت جامد هستند. برخی از آنها به شکل فشرده در می آیند، که قورباغه یا فرورفتگی را در سطح بالایی آنها باقی می گذارد.
برخی دیگر با سوراخ هایی اکسترود می شوند که بعداً با قرار دادن مقدار بیشتری از سطح در معرض گرما، فرآیند پخت را تسریع می کنند. هر دو روش، وزن را بدون کاهش قدرت، کاهش می دهند.
مزایای آجر
اکنون که پاسخ سؤال آجر چیست را یافتید و با آن آشنا شدید، حل سراغ مزایای آجر می رویم. مزایای آجر بی شمار است…
- مقاوم در برابر فشار بالا و یخ زدگی.
- یک ماده غیرقابل احتراق است.
- در طول نوسانات دما منقبض و منبسط نمی شود.
- می تواند گرما را به خوبی جذب کند.
- قابل استفاده مجدد و قابل بازیافت است.
- در رنگ ها و انواع زیادی موجود است.
کاربرد آجر چیست؟
آجرها به طور منظم در ساخت و سازهای تجاری، صنعتی و مسکونی استفاده می شوند زیرا موادی بادوام و نسبتاً نسوز هستند که می توانند در برابر حرارت مقاومت کنند. با این حال، نوع آجر می تواند تفاوت را ایجاد کند، حتی برای پروژه های کوچک مانند ساخت ایستگاه کباب پز در فضای باز، ساخت تکیه گاه برای نیمکت حیاط خلوت، یا حتی قرار دادن یک پایه صندوق پستی، آجری ساده می تواند استفاده گردد.
آجر ها مخصوصا آجرهای سبک در کنار بلوک های سیمانی در ابعاد مخصوصی مثل بلوک ۱۵ سانتی، برای دیوارچینی دیوارهای بیرونی استفاده می شوند. در کنار بلوک 10 سانتی هم برای دیوارچینی دیوارهای داخلی و تیغه ها استفاده می گردند.
انواع آجر چیست؟
با وجود انواع مختلف آجر که برای تکمیل پروژه های ساختمانی رایج است، مهم است که به خودتان آموزش دهید که کدام نوع برای پروژه های فعلی یا آینده شما بهترین است و چگونه می توانید تفاوت بین انوع آجر را تشخیص دهید. در زیرهمه انواع آجرهای موجود در بازار مصالح ایران، لیست شده اند.
- آجر نسوز
- آجر سفال
- آجر گچی
- آجر قدیمی
- آجر بتنی
- آجر قرمز
- آجر فشاری قرمز
- آجر ضد زلزله
- آجر ضد اسید
- آجر ضد آب
- آجر ماسه آهکی
- آجر پوکه معدنی
- آجر نما
- آجر سفید
- آجر طرح دار
- آجر نما
- آجر رسی
- آجر دیواری
دلایل استفاده از آجر چیست؟
1-استفاده از مواد پایه طبیعی
آجر حاصل ترکیبی از عناصر کاملاً طبیعی است: خاک رس، ماسه، آب، هوا و آتش. هیچ ماده سمی به آجر اضافه نمی شود. علاوه بر این، آجرها مواد بی اثر هستند:
2-سیاست مواد پایه اقتصادی
خاک رس از مواد پایه طبیعی و به ظاهر پایان ناپذیر هستند. حفاری محدود است و مکان های حفاری شده برای کشاورزی یا تفریح بازسازی شده است.
3-استخراج خاک رس امکانات جدیدی ایجاد می کند
حفاری خاک رس طبیعتاً موقتی است. بهره‌برداری سطح محدودی را پوشش می دهد که هرگز در زمان رشد نمی کند، بلکه فقط حرکت می کند. پس از استخراج، سایت بازسازی می شود. این اغلب منجر به ارزش افزوده برای تنوع زیستی، در نتیجه ساخت ذخایر طبیعی می شود.
4-فرآیندهای تولید سازگار با محیط زیست
روند تولید آجر به طور مداوم برای احترام به محیط زیست بهینه می شود. برای چندین دهه، سازندگان اقدامات متعددی را برای کاهش مصرف انرژی انجام داده اند:
5-کوره های تونلی با کارایی بالا که روی گاز طبیعی کار می کنند.
6-رعایت دقیق فرآیند پخت به وسیله برنامه های کامپیوتری
7-بازیافت حرارت از کوره در اتاق های خشک کن
8-تولید خود برق از طریق نیروگاه های کل انرژی
در هر مرحله از فرآیند تولید، افراد به طور مداوم به دنبال سطحی از مصرف انرژی هستند که تا حد امکان پایین باشد. دلیل اینکه تولید آجر از انرژی کم و خاصی برخوردار است به این دلیل است که فقط مراحل آماده‌سازی، خشک کردن و پشت‌بندی خاک رس باید محاسبه شود. در نتیجه آلودگی آب یا ضایعات باقیمانده، هیچ تاثیر زیست محیطی نمی گذارند.
9-فواصل کوتاه حمل و نقل
کوره های آجرپزی اغلب در نزدیکی معدن قرار دارند. به این ترتیب خاک رس، نیازی به حمل و نقل در فواصل طولانی ندارد. برخی از کوره های آجرپزی گاهی اوقات خاک رس از معادن دیگر را به منظور گسترش مجموعه محصولات خود اضافه می کنند. اما حتی پس از آن، حمل و نقل نسبتاً محدود باقی می ماند.
10-طول عمر طولانی بدون تعمیر و نگهداری
آجرها ساخته شده اند تا نسل ها دوام بیاورند. عمر متوسط یک ساختمان ساخته شده از آجر بیش از 100 سال تخمین زده می شود. تاثیر بد ساختمان آجری بر محیط زیست نیز بسیار کمتر است زیرا نیازی به نگهداری ندارد. البته در مقایسه با مصالح جدید مثل بلوک پوکه عمر کمتری دارند.
11-بادوام و گرانبها
اگر بخواهید ساختمانی بادوام بسازید، طول عمر و تأثیر محدود محیطی، آجرها را غیرقابل رقیب می کند. آجر امکان ایجاد ساختمان های زیبا با هزینه های محدود و طول عمر طولانی را فراهم می کند. آجر ارزش ماندگاری را ارائه می دهد. پوسیدگی، فرورفتگی و نیاز به رنگ آمیزی ندارد. برخلاف سایر مواد، آجرها با افزایش سن، ظاهر بهتری دارند.
12-راحت و محکم
کیفیت جرم حرارتی برتر آجر قرن هاست که شناخته شده است. آجرها به دلیل جذب گرمای خوب، از هوا و باد جلوگیری می کنند. راز چیست؟ در زمستان، آجرها گرما را در روزهای آفتابی ذخیره می کنند و سپس به آرامی آن را آزاد می کنند. در طول تابستان گرما را مهار می کنند و ساختمان آجری در گرم ترین روزها، خنک می ماند. علاوه بر این، آجرها غیرقابل اشتعال و جامد هستند و همچنین صدا را جذب می کنند که یک مزیت صوتی نسبت به سایر مواد است.
13-امکان بازیافت خوب
دیوارهای آجری را می توان برچید.به عنوان مثال، برای بازسازی یا ساخت خانه ها و پروژه های جدید قابل استفاده مجدد هستند. همچنین تکه های خرد شده آجری حاصل از تخریب را می توان بازیافت و استفاده مجدد کرد. به عنوان مثال برای:
- پر کردن و تثبیت مواد برای کارهای زیربنایی
- مواد لازم برای بتن ریخته شده و ملات پیش ساخته در محل
- مواد تشکیل دهنده آجر از سیلیکات کلسیم
- «آجرهای زمینی» قرمز (سفالی) در زمین‌های تنیس
- بسترهای گیاهی
14-انعطاف پذیری ساختمان های خشتی
ساختمان های ساخته شده از آجر بسیار انعطاف‌پذیر هستند. آنها را می توان در تمام مراحل ساخت و ساز و در طول عمر ساختمان تنظیم کرد و به ندرت نیاز به تخریب ساختمان وجود دارد.
15-به مواد دیگر واکنش نشان نمی دهند یا به سختی واکنش نشان می دهند و همچنین مواد سمی یا آلرژن ها را آزاد نمی کنند. بنابراین هیچ خطری برای آلودگی خاک در آنها وجود ندارد.
آینده آجر چیست؟
در حالی که روند تولید و کیفیت آجرها نسبت به گذشته، خیلی بهبود یافته است، اما بازار آجرها بهبود نیافته است و معلوم نیست آینده آجر چیست. زمانی آجر بیشترین سهم را در بازار مصالح ساختمانی و در صنعت مسکن داشت، اما اکنون، سایر مصالح دیوارچینی نظیر انواع بلوک سیمانی مخصوصا نوع بلوک سبک، تقریبا همه بازار را به خود اختصاص داده است.
در حال حاضر، استفاده از آجر ثابت باقی مانده است، از 15 میلیارد استفاده سالانه در اوایل دهه 1900 به زیر 7 میلیارد واحد در سال رسیده است. در تلاش برای افزایش تقاضا، صنعت آجر به کشف بازارهای جایگزین و بهبود کیفیت و بهره‌وری نظیر تولید آجر سبک و… ادامه می‌دهد.
راندمان سوخت نیز بهبود یافته است و تا سال 2025 تولیدکنندگان آجر حتی ممکن است آجرهای خود را با انرژی خورشیدی پخت کنند. با این حال، چنین تغییراتی در فناوری تنها در صورتی رخ می دهد که هنوز تقاضا برای آجر وجود داشته باشد.
حتی اگر این تقاضا ادامه یابد، صنعت آجر چه در اینجا و چه در خارج از کشور با چالش دیگری روبرو است: به زودی مجبور خواهد شد از مقررات زیست محیطی، به ویژه در زمینه انتشار فلوئور پیروی کند. فلوئور، محصول جانبی فرآیند آجرسازی، یک عنصر بسیار واکنش پذیر است که برای انسان خطرناک است. قرار گرفتن در معرض طولانی مدت در برابر آن می تواند باعث آسیب کلیه و کبد، مشکلات گوارشی، و تغییرات در دندان ها و استخوان ها شود، و در نتیجه آژانس حفاظت از محیط زیست (EPA) حداکثر محدودیت های مواجهه را تعیین کرده است.
برای کاهش خطرات ناشی از انتشار فلوئور، آجرپزی ها می توانند اسکرابر نصب کنند، اما گران هستند. در حالی که برخی از کارخانه ها قبلاً چنین سیستم هایی را نصب کرده اند. اگر صنعت آجر نتواند سازمان محیط زیست را متقاعد کند، این احتمال وجود دارد که اندازه صنعت کوچک شود، زیرا برخی از شرکت‌ها نمی‌توانند از عهده رعایت این قوانین برآیند و از کار خارج می‌شوند.
خوشحالیم که رضایت شما را کسب کرده ایم.
خوشحالیم که رضایت شما را جلب کرده ایم.